Kołnierzyk to wbrew pozorom nie tylko ozdobne wykończenie koszuli, ale także określenie poszczególnych typów pracowników. Tych opisuje się za pomocą koloru. W niedalekiej perspektywie rynek pracy mają przejąć tzw. „zielone kołnierzyki”. Raport Konfederacji Lewiatan prognozuje, że do 2030 roku w Polsce ma powstać aż 300 tys. nowych miejsc pracy dla osób posiadających tzw. zielone umiejętności. Co oznacza ten nowy trend na rynku pracy i jakie zmiany przyniesie?
CO TO SĄ ZIELONE KOŁNIERZYKI? HISTORIA POJĘCIA
Podstawowa klasyfikacja pracowników w przedsiębiorstwie przewiduje podział zatrudnionych na dwie grupy – pracowników fizycznych oraz pracowników umysłowych. Podział ten został spopularyzowany już w latach 50. ubiegłego wieku przez amerykańskich socjologów. To właśnie wtedy wprowadzono funkcjonujące do dziś określenia „białe kołnierzyki” (ang. white collars) opisujące pracowników umysłowych / pracowników biurowych oraz „niebieskie kołnierzyki” (ang. blue collars), które charakteryzują pracowników fizycznych. I choć mogłoby się wydawać, że taka klasyfikacja wyczerpuje wszelkie możliwości, dziś dołącza do nich kolejny – zielony. Określenie „zielone kołnierzyki” to poniekąd pochodna transformacji środowiskowej i społecznej.
KOGO ZALICZAMY DO ZIELONYCH KOŁNIERZYKÓW?
Zielone miejsca pracy (ang. green jobs) zajmują specjaliści związani z szeroko rozumianą działalnością w sektorze ochrony środowiska, usług ekologicznych, odnawialnych źródeł energii czy chociażby pracownicy, których zadaniem jest gospodarka odpadami. A kim w praktyce mogą być „zielone kołnierzyki”?
Wśród zawodów, w których pożądane są zielone kompetencje, wyróżnić możemy m.in.:
- specjalistów ds. energii odnawialnej,
- ekologów,
- inżynierów środowiska,
- pracowników działów CSR,
- specjalistów ds. recyklingu,
- specjalistów ds. ochrony przyrody,
- managerów ESG,
- audytorów energetycznych,
- innych specjalistów ds. wydajności energetycznej.
Nie zapominajmy również o architektach zorientowanych na zrównoważony rozwój i zajmujących się tworzeniem budynków i przestrzeni zgodnych z zasadami zrównoważonej architektury czy chociażby osoby odpowiedzialne za rolnictwo ekologiczne.
„Zielone kołnierzyki” to pracownicy, którzy mogą obejmować zarówno stanowiska niższego, średniego, jak i wyższego szczebla. To, co jednak najistotniejsze – nie są to jedynie pracownicy fizyczni, ale również osoby zajmujące stanowiska o charakterze biurowym, związane z działaniami administracyjnymi, sprzedażowymi czy rozwojowymi. Jednocześnie charakter „zielonych stanowisk pracy” często wymaga wykonywania pracy w terenie.
ZIELONE KOŁNIERZYKI – JAKIE MAJĄ GŁÓWNE ZADANIA W FIRMIE?
Zadaniem „zielonych kołnierzyków” jest przede wszystkim wsparcie zrównoważonej gospodarki oraz zaangażowanie w działania na rzecz środowiska naturalnego, w szczególności zaś redukcja wpływu działalności człowieka na środowisko. Pracownicy mogą być również odpowiedzialni za wdrażanie strategii związanych z korzystaniem z odnawialnych źródeł energii w firmie, przeprowadzanie analiz wpływu poszczególnych działań pracodawcy na środowisko, a w oparciu o te analizy – proponowanie strategii zmniejszenia negatywnego oddziaływania na ekosystem.
Segregacja, recykling czy minimalizacja odpadów, to kolejne zadania, za które odpowiadają właśnie „zielone kołnierzyki”. Ci mogą również wesprzeć firmę w budowaniu kultury organizacyjnej, która zorientowana będzie na zrównoważony rozwój, a co więcej – będzie zachęcała do podejmowania ekologicznych inicjatyw i aktywnego angażowania innych pracowników.
TWORZENIE ZIELONYCH MIEJSC PRACY CORAZ POWSZECHNIEJSZE
Zielona gospodarka, będąca stosunkowo nowym modelem rozwoju społeczno-rynkowego, jest gospodarką, w której kwestie środowiskowe, ekonomiczne i społeczne mają przyczynić się do efektywnego wykorzystywania zasobów, jednocześnie zapewniając ochronę systemów naturalnych. Tego rodzaju podejście wywiera konieczność przeprowadzenia optymalizacji gospodarowania zasobami przedsiębiorstw, co z kolei przekłada się na nową lukę kompetencyjną na rynku pracy. Coraz wyżej będą cenione umiejętności i kompetencje, które pozwalają na dostosowanie produktów czy usług do zmian przepisów i wymagań w zakresie oddziaływania na środowisko.
Zielona transformacja będzie coraz mocniej wpływać na krajowy rynek pracy. Jak wynika z raportu „Zielone kompetencje i miejsca pracy w Polsce w perspektywie 2030 roku” przygotowanym przez Konfederację Lewiatan, do 2030 roku transformacja energetyczna ma doprowadzić do powstania w Polsce ok. 300 tys. nowych miejsc pracy, w takich branżach jak OZE, energetyka jądrowa czy elektromobilność. To z kolei stanowi ogromne wyzwanie zarówno dla pracowników, jak i przedsiębiorców.
ZIELONI SPECJALIŚCI
Terminy takie jak „zielone kołnierzyki”, „zieloni pracownicy” wciąż jednak brzmią enigmatycznie, gdyż trudno wskazać jeden zestaw obowiązków przypisanych do tzw. zielonego stanowiska. Być może właściwsza będzie w tym kontekście zmiana perspektywy i zamiast mówienia o konieczności tworzenia zielonych miejsc pracy – uczynienie dotychczasowych miejsc pracy „zielonymi” np. poprzez nabywanie przez pracowników kompetencji w zakresie ekologii i w efekcie modyfikację działań w ramach istniejących stanowisk.
Zawody, w których będziemy obserwować rosnącą specjalizację w kierunku ESG:
- różnego rodzaju analitycy, specjaliści ds. zarządzania danymi, informatycy,
- technicy i inżynierowie np. ds. ochrony środowiska,
- technolodzy – w szczególności w obszarze GOS i energii,
- specjaliści ds. kadr, Green HR,
- trenerzy, managerzy i specjaliści ds. zarządzania zmianą, kulturą organizacyjną, wellbeing, różnorodnością i inkluzywnością (DEI – Deiversity, Equity and Inclusion).
