unnamed

Po dziesięcioleciach, gdy żegluga śródlądowa była marginalizowana, dzięki programowi POLSKA 3.0 następuje intensywne przyspieszenie, które w efekcie da duży impuls do rozwoju Polski i pozwoli nam dostosować sieć transportową dla mniej energochłonnych i bardziej efektywnych ekonomicznie rozwiązań.

W Polsce jest ok. 4000 km dróg wodnych, co daje to naszemu krajowi 5 miejsce w Europejskiej Wspólnocie pod względem długości akwenów komunikacyjnych. Należy zaznaczyć, że polskie rzeki mają dogodne położenie dla transportu rzecznego i aż 80% polskiego przemysłu leży nad drogami wodnymi. Mimo to, Polska jest jednym z niewielu krajów europejskich, w których żegluga śródlądowa zamiera. Niechlubnym tego dowodem jest fakt, że w ostatnich latach rzeką przewieziono jedynie 3 proc. tego co w 1935 r. W latach 30-tych XX w. Odrą transportowano 11 mln ton towarów. Jeszcze w latach 70-tych XX wieku na polskim odcinku Odry pływało 1800 statków z 3,5 tys. członkami załogi. Marynarze spławiali do Szczecina 17 milionów ton najróżniejszych towarów rocznie.  Mimo dobrze rozwiniętej sieci rzecznej, udział przewozów ładunków żeglugą śródlądową w całości transportu lądowego jest od lat niezauważalny. Podczas gdy niemieckie barki przewożą rocznie do 240 mln ton towarów. Francuzi i Belgowie także dostrzegają wysoce opłacalną przyszłość żeglugi śródlądowej, realizując kanałowe połączenie Sekwany ze Skaldą, wspierane w wysokości minimum 80% funduszami unijnymi (niektóre samorządy lokalne uzyskały dodatkowo jeszcze 10%).

Choć wiele środowisk, w tym Rada Kapitanów, zabiegało o przywrócenie pełnej żeglugi śródlądowej, a co za tym idzie – rozsądnego gospodarowania wodą, która z roku na rok staje się cenniejszym surowcem, głos ten zdawał się być zagłuszony wieloma środowiskami ekologicznymi, które wyrażały swój zdecydowany przeciw.

Skuteczny i przełomowy dialog o żegludze śródlądowej w Polsce otworzył program Polska 3.0, zakładający m.in. systemowe rozwiązania na rzecz polskiego zrównoważonego transportu rzecznego i ścisłą współpracę polsko-czeską dla realizacji połączenia Dunaj-Odra-Łaba.

unnamed (9)

Polska 3.0 to największy transgraniczny infrastrukturalny projekt w Europie, a zarazem program gospodarki narodowej, mający na celu połączenie polskich rzek, autostrad i kolei w jedną płaszczyznę transportu multimodalnego, budowę Ponadnarodowego Centrum Logistycznego w Gorzyczkach, oraz połączenie Jedwabnego Szlaku z planowanym, multimodalnym Centrum Logistycznym.

1211

Program, poprzez wspólnotę interesów, został wspólnie wypracowany przez kluczowych specjalistów gospodarki wodnej w kraju i przedstawicieli nadodrzańskich portów, szereg firm, które upatrują olbrzymiej szansy biznesowej w żeglownej Odrze, podmioty gospodarcze zrzeszone w klastrach, społeczność nadodrzańską, dla której ważną rolę odgrywa bezpieczeństwo powodziowe i nowe miejsca pracy, jak również samorządy, szereg gmin, specjalistów ds. ekologii, transportu i logistyki, projektantów oraz Radę Kapitanów, od lat zabiegającą o przywrócenie znaczenia polskich rzek, jako szlaków towarowych. Program na każdym etapie konsultowany jest ze specjalistami i ekspertami ds. funduszy europejskich, dzięki czemu wpisuje się w najważniejsze strategie europejskiego finansowania, a olbrzymi potencjał ludzki, który skupia, wspólnie wypracowuje najlepsze dla polskiej gospodarki rozwiązania.

Odrzańska Droga Wodna jako oś „zielonego korytarza transportowego”

Gospodarka wodna jest polityką horyzontalną mającą wpływ na wiele aspektów gospodarczych. Transport wodny śródlądowy odgrywa znaczącą rolę w kształtowaniu zrównoważonego systemu transportu, będąc jedną z najtańszych a jednocześnie najbardziej przyjaznych dla środowiska gałęzi.

Różnice w energochłonności, emisji zanieczyszczeń powietrza, terenochłonności, poziomie bezpieczeństwa czy też kosztach zewnętrznych między transportem wodnym śródlądowym a transportem drogowym są kilkakrotne, a w niektórych wypadkach nawet kilkudziesięciokrotne. Śródlądowe drogi wodne odgrywają zasadniczą rolę w transporcie towarów zarówno na europejskim, jak i światowym rynku. Logicznie powiązany system dróg wodnych, wkomponowany w multimodalną sieć transportową, stanowi uzupełnienie dla pozostałych form transportu, stanowiąc nierzadko jedyną możliwość przewozu wielkogabarytowych ładunków.

Jednym z nadrzędnych celów europejskiej polityki transportowej jest harmonijne połączenie dwóch celów: polepszeniu komunikacji krajowej i międzynarodowej oraz ochrony środowiska naturalnego. Intensywny rozwój transportu drogowego prowadzi do wzrostu kongestii i zanieczyszczenia środowiska. Powyższe zachwianie równowagi systemu transportowego zrównoważone może zostać poprzez wspieranie i zwiększenie roli bardziej przyjaznych środowisku gałęzi transportu, takich jak żegluga śródlądowa i kolej. Rozwój infrastruktury transportowej, przy jednoczesnym zachowaniu i ochronie bogactwa przyrodniczego, realizuje założenia zrównoważonego rozwoju i pozwoli budować bardziej konkurencyjną, niskoemisyjną gospodarkę.

Obecnie transport śródlądowy rzekami jest elementem polityk ekologicznych wielu państw i Unii Europejskiej, gdyż jest to transport najtańszy, emitujący najmniej zanieczyszczeń do powietrza, wywołujący najmniej wypadków. Warto zaznaczyć, że obecnie energochłonność polskiej gospodarki jest dwukrotnie wyższa, a intensywność emisji dwutlenku węgla trzykrotnie wyższa od średniej UE. Jeden śródlądowy statek towarowy może zastąpić setki samochodów ciężarowych, a tym samym pomóc odciążyć drogi, co wiąże się z ograniczeniem zanieczyszczenia i zmniejszeniem liczby wypadków drogowych.

Gospodarcze wykorzystanie śródlądowych dróg wodnych wymaga przede wszystkim zmiany podejścia do żeglugi w Polsce, na innowacyjne, kompleksowe i z uczestnictwem oraz zaangażowaniem wielu zainteresowanych stron.

Włączenie Odry w europejski system dróg wodnych, jakim jest projekt drogi wodnej Dunaj – Odra, a szerzej – połączenia Morza Bałtyckiego i Północnego z Morzem Czarnym i basenem Morza Śródziemnego, jest największym projektem żeglugowym w Europie Środkowej. Połączenie powyższej magistrali żeglugowej z szerokim torem z Dalekiego Wschodu, to projekt o znaczeniu ogólnoeuropejskim, ze względu na fakt, że z połączenia tego korzystać będą wszystkie kraje europejskie i pozaeuropejskie – od Japonii począwszy, poprzez Koreę Północną i Południową, Chiny, Mongolię, Rosję oraz Ukrainę. Czas przewozu towarów koleją w jedną i drugą stronę skróci się o 1/3 w stosunku do  dzisiaj wykorzystywanej drogi morskiej (z około 30 dni na 10 dni). Według wstępnych wyliczeń, rocznie  możliwy jest transport koleją w obydwie strony 750 tysięcy kontenerów i innych towarów.

Na realizację projektu czeka wiele inwestorów i istotnych dla polskiej gospodarki inwestycji, np. Kanał Śląski, który wpisuje się w strategię zapewnienia warunków do zrównoważonego rozwoju regionu, kraju i jako uzupełnienie kanału Odra – Łaba – Dunaj. Kanał Śląski to unikalne połączenie dwóch największych rzek w Polsce – Odry i Wisły – pomiędzy Kanałem Odra-Dunaj na wysokości Kuźni Raciborskiej i Oświęcimiem.

Kraków odetchnąłby świeższym powietrzem

Co takie połączenie oznaczałoby dla Krakowa? Przede wszystkim odciążenie przeciążonej sieci połączeń drogowych i kolejowych, zapewnienie wyższego stopnia niezawodności systemu transportowego i ochrony transportowanych ładunków, a także mniejszenie liczby wypadków związanych z zagrożeniem dla środowiska

To również szansa na rozkwit branży turystycznej, bo kategoria wód pozwalałaby na to, by pływały po nich statki pasażerskie, a co za tym idzie – zwiększenie atrakcyjności regionu. Kanał  korzystnie wpłynie na wzbogacenie walorów przyrodniczych terenu przez który będzie przebiegał. Może stać się dodatkowym elementem stymulującym rozwój turystyki wodnej, miejscem wypoczynku i aktywnej rekreacji.

Kanał Śląski, biegnący od Koźla, przez Rybnik, Żory do Oświęcimia, miałby ożywić górną Wisłę w rejonie Krakowa. Kraków zyskałby połączenie nie tylko ze Śląskiem, ale i Bałtykiem, Morzem Czarnym i Północnym.

P302016

Czy modernizacja rzek jest konieczna, czy to kwestia wyboru?

Modernizacja zabudowy hydrotechnicznej jest konieczna z powodów pozażeglugowych, przede wszystkim dla bezpieczeństwa powodziowego, zatrzymania zasobu jakim jest woda, jak również po to, abyśmy mieli możliwość sterowania przepływami wody. Uprawianie żeglugi śródlądowej pomoże zwrócić nakłady poniesione na modernizację. Optymalizacjij gospodarki wodą służy budowa stopni wodnych, kanałów i zbiorników retencyjnych (w których gromadzone są nadmiary wody w czasie opadów i roztopów, wykorzystywane następnie w czasie suszy i niskich stanów wody w rzece). Temu celowi ma też służyć m.in. budowa połączenia żeglugowego Dunaj-Odra-Łaba, gdyż w koncepcji kanału rozważano również okresowe zasilanie Odry wodami Dunaju. Co niezmiernie istotne – regulacja rzek dorzecza pozwoli zmniejszyć negatywne skutki susz i powodzi, a także zwiększy zapasy wody. Zwiększenie zasobności w wodę wpłynie dodatkowo korzystnie także na rozwój rolnictwa i przemysłu. Ponadto, możliwe jest harmonijne wpisanie drogi wodnej w istniejący krajobraz, stymulując rozwój infrastruktury turystycznej i turystyki nadodrzańskiej.

Dlatego tak istotna jest realizacja kompleksowego przedsięwzięcia, jakim jest POLSKA 3.0, która stworzy efektywną gospodarkę wodnąw Polsce i logiczny system retencji wody. Tam gdzie zaistnieje żegluga, tam będzie też woda.

P302016_2

BaP

30 listopada 2015 roku, Europejska Agencja Środowiska opublikowała raport na temat jakości powietrza w Europie. Polska plasuje się w pozycji europejskiego lidera w zanieczyszczeniu powietrza. Głównym odpowiedzialnym za emisję w transporcie (72,8%) jest transport drogowy. Transport jest też głównym źródłem pozostałych zanieczyszczeń powietrza oraz hałasu.

Ozeon 2

POLSKA 3.0 CHRONI ZASÓB JAKIM JEST WODA

Polska wbrew pozorom jest uboga w wodę. Średni roczny odpływ wód powierzchniowych, łącznie z dopływami z zagranicy, w latach 1951-2005 wyniósł 63 km3. W przeliczeniu na jednego mieszkańca daje to roczny zasób wód około 1,6 dam3 (1 dam3 = 1000 m3). Od lat nie wykorzystujemy gospodarczo rzek. Potrzeby krajowe na usługi wodne są duże. Roczne zużycie wody w Polsce sięga 12 mld m3. 150 mln t to roczne zapotrzebowanie w kraju na kruszywa. Zasoby hydroenergetyczne Polski szacuje się na 13,7 TWh.

W krajach europejskich przeciętne zasoby wód powierzchniowych szacowane są na 4,6 dam3/rok na jednego mieszkańca. Jest to średnio prawie 3 razy więcej wody rocznie na każdego mieszkańca niż w Polsce. Zasoby wodne w Polsce cechuje duża nierównomierność terytorialna i sezonowa zmienność. Niestety nie umiemy dobrze magazynować wody. W zbiornikach retencyjnych zatrzymywane jest jedynie 6% rocznego dopływu wód. Można powiedzieć, że w Polsce zatrzymuje się co 20stą kroplę deszczu, średnio w Europie – co trzecią kroplę…

Ozeon

Budowa rzecznej infrastruktury nie jest droga co wynika z porównania kosztów budowy dróg omunikacyjnych tj. dróg wodnych, autostrad i linii kolejowych. Np. w Niemczech koszt budowy żeglugowego kanału Ren-MenDunaj (RMD) oraz dróg innych środków transportu wynosi:

  • 1 km RMD wyniósł 14 mln euro (kanał posiada wysokie i skomplikowane technicznie stopnie wodne. Akwen nie tylko służy żegludze wybudowane tu hydroelektrownie spłacające budowę kanału, a woda z Dunaju zasila północną Bawarię),
  • 1km autostrady koszt 10 mln euro,
  • 1km szybkich linii kolejowych to koszt 18 mln euro (Deutsche Bahn pomiędzy Würzburgiem i Hanowerem)

 P302016_3

Na straży ekonomii, ekologii i bezpieczeństwa – program POLSKA 3.0 spójnym programem rozwoju dla Polski

 

„Kołem zamachowym” dla polskiej gospodarki jest realizacja czołowych inwestycji programu Polska 3.0, takich jak:

  1. Droga wodna E-30 (Odra)
  2. Droga wodna E-40 (Dniepr – Wisła) PL – BY- UA
  3. Kanał Śląski (Oświęcim – Kużnia Raciborska) odcinek 96km
  4. Jedwabny Szlak ( Szeroki Tor na trasie Sławków – Gorzyczki ) odcinek 63 km
  5. Centrum Logistyczne Vernovice – Gorzyczki

unnamed (8)

Centrum Logistyczne Gorzyczki – Wierzniowice w liczbach: Rozwój około min 75 000 nowych miejsc pracy Obsługa około 790 000 kontenerów rocznie Oddziaływanie – 12,5 miliona ludzi w regionie Zasięg – ze Śląska na cały świat.

planowane Centrum Logistyczne Gorzyczki – Wierzniowice jest jedynym miejscem, gdzie przecinają się wszystkie zasadnicze korytarze transportowe w ramach tzw. VI. Multimodalnego Korytarza Północ – Południe. Lokalizacja inwestycji znajduje się na skrzyżowaniu głównych transeuropejskich magistral transportowych: Autostrady A1, Drogi wodnej E-30, szerokiego toru z dalekiego wschodu, oraz II transeuropejskiego korytarza kolejowego. W bliskiej odległości znajdują się także lotniska: w Katowicach, w Ostrawie i Krakowie. Teren ten został określony przez ekspertów ONZ jako najbardziej rozwojowy w całej Europie.

Realizacja programu przewidziana jest na długą perspektywę, w trakcie których oddziaływać będzie na najważniejsze gałęzie polskiej gospodarki, pobudzając wzrost gospodarczy i tworząc dziesiątki tysięcy nowych miejsc pracy. Modernizacja śródlądowych dróg wodnych pozwoli wykorzystać atuty żeglugi śródlądowej, da Polsce możliwość rozszerzenia palety usług transportowych i rozwoju transportu wielomodalnego, ale też pobudzi biznes wzdłuż wspomnianych szlaków. Odra odgrywa kluczową rolę w transkontynentalnym śródlądowym połączeniu Bałtyku z Morzem Czarnym drogą wodną E30. Budowa Europejskiej Drogi Wodnej Dunaj – Odra – Łaba przekształci Odrę w arterię komunikacyjną, która przyniesie szereg korzyści dla lokalnej przedsiębiorczości i jej rozwoju w regionach. Przy realizacji Polski 3.0, nasz kraj otwiera się na europejskie i azjatyckie szlaki przepływu towarów, a tym samym w pełni skorzystamy na swoim tranzytowym, centralnym w Europie położeniu, które jest bardzo korzystną z logistycznego punktu widzenia lokalizacją. Podniesienie jakości krajowego systemu transportowego, poprzez nową infrastrukturę oraz efektywnie funkcjonujący system transportowy, pozwolą nie tylko na swobodny przepływ osób i towarów, ale także wzmocnią ekonomiczną spójność regionów. Turystyka wodna na Odrze także nie ma przyszłości bez inwestycji w gospodarcze wykorzystanie Odry.

 

Zostań członkiem Ogólnopolskiego Klastra Innowacyjnych Przedsiębiorstw
Kontakt: jaroslawska.angelika@gmail.com     
Tel: +48 698 931 000

2 KOMENTARZE

Skomentuj Pola Anuluj odpowiedź

Please enter your comment!
Please enter your name here